ELEKTRİKLİ ARAÇ NEDİR VE ELEKTRİKLİ ARABA ÖZELLİKLERİ NELERDİR: ELEKTRİKLİ ARAÇLAR HAKKINDA MERAK EDİLEN BİLGİLER

Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı çevre raporları, dizel araçların yüksek karbon salınımından dolayı atmosfer dengesini olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor. Benzinli araçlar ise ciddi oranda karbon emisyonuna yol açtığından, geleneksel içten yanmalı motorlu araçlar yerine elektrikli araçlar gibi daha doğa dostu alternatifler ağırlık kazanıyor. Peki, elektrikli araç nedir, hangi elektrikli araç özellikleri çevresel, konfor ve maddi açıdan faydalar sağlıyor? Elektrikli araçlar hakkında bilgi almak istiyorsanız bu soruların yanıtlarını ve çok daha fazlasını sayfanın devamında bulabilirsiniz!

1. Gelecek Elektrikli Araçlarda…

Dünya genelinde artık birçok otomobil üreticisi, kaynaklarının önemli bir kısmını elektrikli araç (Electric Vehicles – EV) üretimine ayırıyor. Bunun yanı sıra küresel çapta faaliyet gösteren çeşitli teknoloji firmaları da hem EV hem de elektrikli araç batarya tipleri üretme konusunda yenilikçi çalışmalar yürütüyor.
Özellikle otomobil firmalarının birbiri ardına açıkladıkları üretim politikaları, fosil yakıt tüketen geleneksel otomobillerin yıllar içerisinde ortadan kalkacağını gösteriyor. Uzayan menziller, şarj kolaylığı ve konforlu sürüş gibi elektrikli araç özellikleri göz önüne alındığında kullanıcıların tercihlerinde büyük değişimler bekleniyor.

1.1. Pek Çok Ülke de Ekonomik Çıkış Yolu için Elektrikli Araçlara Güveniyor!

Yüzyılı aşkın süredir endüstri ve ulaşımın temel itici gücü olan petrol, dünyada artık sınırlı kaynaklar arasında gösteriliyor. Bununla beraber benzin fiyatlarının günden güne artması ve ülkelerin bu konuda dışa bağımlılıktan kurtulamaması, ulusal çapta petrol kullanımını azaltmak için büyük adımlar atılmasını gerekli kılıyor. Tamamen elektrik enerjisiyle çalışan EV’ler ise enerji ihtiyacı için sadece yerli kaynakların değerlendirilebilmesine olanak tanıyor. Bunun için Avrupa Birliği başta olmak üzere pek çok ülke, elektrikli araç üretimini ve kullanımını teşvik etmek adına yasal süreçlerini hızlandırmaya başladı bile!

2. Elektrikli Araç (EV) Nedir?

Merak edilen detaylara geçmeden önce ilk olarak elektrikli araç nedir sorusuna yanıt verelim. Elektrikli araç, klasik benzinli ve dizel otomobillerden farklı olarak, içten yanmalı motor yerine elektrik motorundan güç sağlayan taşıtlara deniyor. Bu araçlarda kullanılan elektrik motorları batarya ve pil setleri aracılığıyla çalışıyor. Elektrikli araba özellikleri, çevreye zarar vermeyecek şekilde tasarlanıyor. Model bazında farklı batarya türlerine sahip olabilen elektrikli taşıtlar -güç kaynağı yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edildiği takdirde- doğa için en zararsız ulaşım alternatifi olarak öne çıkıyor.

3. İçten Yanmalı Motor Hangi Yakıtı Kullanır?

Elektrikli araba nasıl çalışır daha iyi anlamak için içten yanmalı motorların yakıt çeşitlerini bilmek gerekiyor. İçten yanmalı motorlar, çalışma prensibi gereği güçlü tutuşma özelliğine sahip olan fosil yakıt ürünlerini kullanıyor. Bu fosil yakıt çeşitleri aşağıdaki gibi sıralanıyor:

1. Benzin
2. Mazot
3. Doğal gaz
4. LPG (sıvılaştırılmış petrol gazı)

İçten yanmalı motorların çalışma şekline göre doğru yakıt ikmalinin yapılması dizel, benzinli veya otogazlı araçların emniyeti için kritik bir önem taşıyor. Buna karşılık elektrikli araç şarj işlemi için yalnızca AC (alternatif akım) veya DC (doğru akım) kullanan bir elektrik kaynağının bulunması yeterli oluyor.

3.1. Araçlarda Dizel Ne Demek?

Mazot kullanılarak çalıştırılan motor ve araç türleri dizel olarak tanımlanıyor. Dizel akaryakıt (mazot) ise içerdiği hidrokarbon bileşenlerle akışkan ve yağlı bir yapıya sahip oluyor ve güçlü yanma özelliğiyle öne çıkıyor. Dizel araçlar bu sayede daha az yakıtla daha çok güç kullanımı sağlasa da oluşturduğu karbon salınımıyla yoğun hava kirliliğine yol açıyor.

3.2. Mazot Ne Demek?

Mazot, motorin olarak da bilinen damıtılmış bir ham petrol ürününe deniyor. Karbon ve hidrojen elementlerinden oluşan bu akaryakıt türü, petrolün damıtılma işlemi esnasında 200 ila 300 derece kaynama aralığından elde ediliyor.

3.3. Yakıt İkmali Nedir?

İçten yanmalı motorlu araçların akaryakıt deposunun petrol istasyonlarındaki aktarım aparatıyla doldurulma işlemine yakıt ikmali deniyor. İkmal kelimesi ise “tamamlama”, “doldurma” ve “bütünleme” anlamlarını karşılıyor.

3.4. Oto Gazlı, Dizel ve Benzinli Araba Nasıl Çalışır?

LPG’li, doğal gazlı, dizel ve benzinli araçlarda bulunan içten yanmalı motorlar, yakıtın ateşlenmesi ile oluşan ısı enerjisini hareket enerjisine dönüştürerek çalışıyor. Püskürtülen yakıt, motorda bulunan silindirler (yanma odası) aracılığıyla yüksek basınçlı ortamda havayla karışıyor. Ateşleme sonucu ortaya çıkan ısı, krank-biyel mekanizması (enerji dönüşümünü gerçekleştiren sistem) üzerinden elektronik aksamlara iletiliyor ve bu sayede hareket sağlanıyor. Yanma tepkimesi sonucu oluşan gaz atık ise egzoz aracılığıyla atmosfere salınıyor.

4. Elektrikli Araba Nasıl Çalışır?

Elektrikli arabalar hakkında bilgi edinmek isteyenlerin en çok merak ettiği konuların başında araçların çalışma prensibi geliyor. Elektrikli arabanın çalışması için motora gereken güç, bataryada depolanan elektrik enerjisi üzerinden sağlanıyor. Geleneksel otomobillerde yakıtın yanması sonucu ortaya çıkan enerjinin sadece yüzde 25’i kullanılabiliyor; elektrikli otomobillerde ise enerji dönüşümü güç kaybı olmaksızın gerçekleşiyor.
EV’lerde kullanılan motorlar, doğrudan alternatör (alternatif akım üretici) olarak çalışması sayesinde mekanik enerjiyi başka ileticiye gerek olmadan elektrik enerjisine dönüştürüyor. Bu sebeple elektrikli araçlarda egzoza da ihtiyaç olmuyor. Üstelik frene basıldığında elektrik enerjisi daha sonra kullanılmak üzere depolanabiliyor.

5. Elektrikli Araçlar Nelerdir? Hangi Çeşitleri Bulunur?

Elektrikli araçlar bataryalarının türlerine göre farklı sınıflara ayrılıyor. Bu doğrultuda güncel olarak dört farklı elektrikli araç tipi bulunuyor:

1. Hybrid (hibrit) araçlar
2. Plug-in hybrid araçlar
3. Bataryalı elektrikli araçlar
4. Yakıt hücresi araçları

5.1. Hybrid Ne Demek?

Hybrid (hibrit) kelimesi, iki farklı türün özelliklerini bir arada taşıyan melezlenmiş madde veya ürünler için kullanılıyor. Farklı pek çok sektörde kullanılan bu terim, iki farklı türün en iyi özellikleri alınarak daha verimli yeni türler elde etme amacını taşıyor.

5.2. Hibrit (Hybrid) Otomobil Ne Demek?

Elektrikli araç özellikleri ve çeşitlerinde sıkça karşımıza çıkan hibrit araba, akaryakıt ve elektrik enerjisinin bir arada kullanılabildiği araç türünü ifade ediyor. Bu araçlarda türlerine göre sadece akaryakıt veya hem akaryakıt hem de şarj girişi olabiliyor.

6. Hibrit (Hybrid) Araba Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Normal araçlar gibi hem içten yanmalı motor hem de elektrik motoru ve bataryası bulunan otomobil türlerine hibrit araba deniyor. Geleneksel araçlardan EV’ye geçiş için ara bir tür olan hibrit elektrikli araçlar, temel güç kaynağı olarak yine akaryakıtı kullanıyor.
Hibrit araçta yer alan içten yanmalı motor, akaryakıt ile sağladığı enerjinin bir kısmını mekanik olarak bağlı bulunduğu elektrik motoruna aktarıyor. Elektrik motoru ilk kalkışta, dur-kalk esnasında, vites geçişlerinde ve düşük hızda devreye girerek daha az yakıt kullanılmasını sağlıyor. Yine de bu araçlar, temel güç kaynağı bakımından elektrikli araçlar sınıfına dahil edilmek yerine ortak kümede değerlendiriliyor.

7. Plug in Hybrid Araç Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Plug in hybrid araçlar, akaryakıt hazne girişine ek olarak şarj girişi de bulunan hibrit araç türlerini ifade ediyor. EV’lerdeki gibi bu araç türlerinde de elektrik motorunun şarj dolumu dışarıdan sağlanabiliyor. Hybrid ile elektrikli araba arasındaki fark, bu araçlarda tam tersine ortak bir özelliğe dönüşüyor. Çünkü plug in hibrit araçlarda içten yanmalı motor ile elektrik motoru birbirinden bağımsız bir şekilde çalışıyor. Ancak sürüş esnasında birbiriyle dönüşümlü bir şekilde devreye giriyor.
Akaryakıt azaldığında elektrik motorunun çalışmaya başlaması ve bu sayede yolda kalma olasılığının düşmesi, plug in hybrid araçların en güçlü özelliği olarak öne çıkıyor. Yüksek yakıt verimliliği sağlayan bu araçların popülaritesi de günden güne artıyor.

8. Bataryalı Elektrikli Araç Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Batarya, elektrikli araçlar hakkında bilgi edinmek isteyenlerin en sık merak ettiği konular arasında yer alıyor. Bataryalı elektrikli araçlar, elektrik motoruna güç vermek ve tekerlekleri döndürmek için bataryasında yüklü olan enerjiyi kullanan otomobilleri ifade ediyor. Depolanan enerji tükendiğinde batarya bir duvar prizi ya da özel bir şarj ünitesi yardımıyla yeniden dolduruluyor. Bu işlem için çevrede pek çok elektrikli araç şarj istasyonu yer alıyor.
Bataryalı elektrikli araçlar, benzin veya mazotla çalışmadığı için “tamamen elektrikli” araçlar olarak kabul ediliyor. Bataryalı elektrikli araç özellikleri arasında çevresel faktörler de öne çıkıyor. Egzozu bulunmayan bu araçlar, çevreyle en barışık otomobil türü olarak sıkça tercih ediliyor. Güneş veya rüzgâr enerjisiyle şarj edilebilme imkânı sayesinde ise ülkelere mali ve ekolojik olarak büyük katkılar sağlıyor.

9. Yakıt Hücresi Araçları Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Elektrik motoruna güç vermek için hidrojen gazı kullanan taşıtlara yakıt hücresi araçları deniyor. Yakıt hücresine sahip olan arabalar ve kamyonlar -benzinli veya dizel araçların aksine- elektrik üretmek için hidrojen ve oksijeni birleştiriyor. Tamamen elektrikle çalıştıkları için EV olarak kabul edilseler de bu araçlarda şarj dolumu değil farklı bir yakıt ikmali işlemi yapılıyor.
Hidrojen gazının elektriğe dönüştürülmesi sırasında motor sadece su ve ısı üretiyor. Bu nedenle yakıt hücresi araçları, sürüş esnasında herhangi bir egzoz salınımı yapmıyor. Ancak hidrojenin kendisinin üretilmesi, sera gazı emisyonları da dahil olmak üzere farklı düzeylerde çevre kirliliğine yol açabiliyor. Buna rağmen yakıt hücresi araçları, benzinli ve dizel araçlara göre yüzde 30 daha az emisyon yaratıyor.

Özetle…

Elektrikli araç özellikleri üzerine dikkatli düşününce karşımıza birçok olumlu nokta çıkıyor. Çevresel faktörler, değişen alışkanlıklar ve artan kullanım kolaylığı, elektrikli araçların yakın gelecekte yaratacağı büyük etkiye dair önemli sinyaller sunuyor.

Elektrikli araba nedir, hangi özellikleriyle öne çıkar öğrendiğinize göre, EV dünyasını keşfetmeye Hedef Filo ile devam edebilirsiniz. Hedef Filo’nun geniş içerik kataloğunda elektrikli araçlara dair tüm merak ettikleriniz ve en güncel haberler en ayrıntılı şekilde sizi bekliyor. Ayrıca elektrikli araç şarj istasyonu haritası ile size en yakın istasyonları da görebilirsiniz.