Elektrikli Araç Parçaları ve Görevleri Nelerdir?

ABD'li elektrikli otomobil devi Tesla’nın attığı güçlü adımlar sayesinde elektrikli araçlar (EV: Electric Vehicles), otomotiv endüstrisindeki yerini günden güne daha da sağlamlaştırıyor. Hem kullanım kolaylığı sağlamaları hem de çevreci olmaları gibi avantajları bulunan EV’ler hakkında daha öğrenilecek çok şey var! Peki, gelecekte fosil yakıtlı otomobillerin yerini alması beklenen EV’lerin, hangi parçalardan oluştuğunu ve bu parçaların işlevlerini siz de merak ediyor musunuz?

1.  Elektrikli Araba Nasıl Çalışır?

Elektrikli araçların nasıl çalıştığından bahsetmeden önce, ‘‘elektrikli araç’’ denildiğinde EV’lerin hangi türünden söz edildiğinin bilinmesi gerekiyor. Çünkü araçların çalışma şekilleri, türlerine göre belirleniyor ve kimi zaman elektrikli araçtan kasıt hibrit (HEV) ya da yakıt hücreli (FCEV) otomobiller olabiliyor. Biz bu yazımızın devamında bataryalı elektrikli araçlar (BEV) denilen, tamamen elektrikle çalışan araçları ele alıyor olacağız.

1.1. Bataryalı Elektrikli Araçların Temel Çalışma Prensibi

BEV’lerin temel çalışma prensibi, temelde bataryadan gelen elektriğin mekanik enerjiye dönüştürülmesine dayanıyor. Biri sabit (stator) biri hareketli (rotor) iki motor parçası aracılığıyla gerçekleştirilen bu işlemde, süreç şu şekilde işliyor:

1. Bataryaların içinde depolanan elektrik enerjisi statora aktarılıyor.
2. Statora aktarılan elektrik enerjisi sayesinde elektromanyetik alan oluşuyor.
3. Motorun hareketli parçası olan rotor, sabit olan stator etrafında dönmeye başlıyor.
4. Rotorun dönüşü ile mekanik enerji açığa çıkıyor.

Bataryalı elektrikli araçlar çalıştırılırken klasik araçlardaki gibi çok fazla aksam gerekmiyor. Bu sayede parçalar arasındaki enerji iletimi sırasında, içten yanmalı motora sahip araçlarda olduğu kadar büyük bir enerji kaybı da olmuyor.

2.  Elektrikli Araç Parçaları Nelerdir?

Elektrikli araçlarda geleneksel otomobillerden farklı olarak elektrik motoru, pil ve şarj elektroniği bulunurken; vites kutusu, debriyaj balatası, benzin deposu ve egzoz sistemi gibi birçok parça bulunmuyor.

2.1. Elektrik Motoru

BEV’lerin temel parçası olan elektrik motorları, bataryadan gelen elektrik enerjisinin yaklaşık yüzde 95’ini hareket enerjisine dönüştürerek aracın hareket etmesini sağlıyor. İçten yanmalı motorlarda bu oranın yaklaşık yüzde 30 olduğu düşünüldüğünde, elektrik motorlarının ne kadar verimli olduğu da ortaya çıkıyor.

2.2. Pil (Çekme Bataryası)

Elektrikli araçlarda daha çok lityum iyon piller kullanılıyor. Bir BEV içerisinde çok sayıda pil bulunuyor. Piller, elektrik motoru tarafından kullanılmak üzere enerjiyi depolamaya yarıyor. Bagajın daralmasını engellemek için genellikle aracın zeminine yerleştirilen piller, ağırlık merkezini aşağıya çekerek aracın yol tutuş kabiliyetini de artırıyor ve daha dengeli bir sürüşe imkân tanıyor.

2.3. Akım Dönüştürücü (DC/DC)

Akım dönüştürücü, bataryadan gelen yüksek voltajlı DC gücünü, araç aksesuarlarını çalıştırmak ve yedek bataryayı şarj etmek için gereken düşük voltajlı DC gücüne dönüştürüyor.

2.4. Yedek Batarya

Yedek batarya, aracın ses sistemi ve fren takviyesi gibi özelliklerinin yerine getirilmesi için yedek güç sağlıyor. Ayrıca, pilin arızalanması halinde devreye girerek aracın güvenli bir şekilde çalışmasına da yardım ediyor.

2.5. Araç İçi Şarj Ünitesi

Elektrikli araçlarda AC (Alternatif Akım) ve DC (Doğru Akım) olmak üzere iki tür akım kullanılabiliyor. Şebekeden gelen güç her zaman için AC iken bataryalar gücü sadece DC olarak depolayabiliyor. Bu nedenle, bataryaları şarj edebilmek için bir de AC ve DC arasında dönüşüm sağlayan bir üniteye ihtiyaç duyuluyor.

2.6. Şarj Girişi

Şarj girişi, bataryayı şarj etmek için aracın harici bir güç kaynağına bağlanmasını sağlıyor.

2.7. Denetleyici (Kontrolör)

Aracın tüm bileşenlerini denetleyen bir beyin gibi çalışan kontrolör, pil tarafından sağlanan elektrik enerjisinin akışını yöneterek, motorun hızını ve ürettiği torku kontrol ediyor.

2.8. Sıcaklık Kontrol Sistemi

Bu sistem, motor ve diğer bileşenler için uygun sıcaklığın korunmasına yardımcı oluyor.

2.9. Enerji Kazanımlı Fren

BEV’lerde, aracın yavaşlamak veya durmak için harcadığı enerjinin bataryada depolanmasını sağlayan rejeneratif frenleme adında bir enerji geri kazanım mekanizması kullanılıyor. Bu da BEV’leri, geleneksel araçlardan çok daha verimli kılıyor.

2.10. Transmisyon

Transmisyon (Tek vitesli şanzıman), elektrik motorundan gelen mekanik enerjiyi tekerleklere aktararak aracın çalışmasını sağlıyor.

Siz de gelecekte adından daha çok söz ettirecek olan elektrikli araçlarla ilgili tüm merak ettiklerinize Hedef Filo EV aracılığıyla ulaşabilirsiniz!